Trong các dụ ngôn, Chúa Giêsu thích làm cho những người nghe ngạc nhiên. Câu chuyện hôm nay lướt qua một sự bất công xã hội nặng nề: một ông chủ trả lương các người thợ theo ý của ông ta, chứ không theo như công việc thực sự được làm trong ngày.

Nếu chúng ta cùng thấy chưng hửng, ngạc nhiên như những người thợ đầu tiên, chính là vì chúng ta quên rằng, ở đây chỉ là một dụ ngôn. Chúng ta không được hiểu theo sát từng chữ, mà phải khám phá ra ý nghĩa được hướng tới việc khám phá ra Nước Trời và những mầu nhiệm của nó. Ở đây hoàn toàn không phải là vấn đề công bình xã hội, cũng không phải là vấn đề bảo đảm mức lương tối thiểu.

Ông chủ lo lắng làm cho gia tài quý báu nhất sinh lợi: đó là vườn nho của ông. Mà trong ngôn ngữ Kinh Thánh, vườn nho là một gia tài rất được yêu mến, phải được quan tâm chăm sóc đặc biệt. Trong dụ ngôn, phải hiểu được cái nghịch lý của việc ông chủ chọn lựa: bình thường ông phải chọn những người thợ giỏi nhất, tài khéo nhất để làm vườn nho. Đàng này, ông lại chọn tất cả những người mà ông gặp ở ngoài chợ, giờ này qua giờ kia. Không phân biệt khả năng của họ.

Hai yếu tố đánh động chúng ta trong cách làm của ông.

Trước hết, số lương mà ông đề nghị: một đồng bạc cho một ngày công; số tiền này cao hơn số lương công nhật bình thường lúc bấy giờ. Ông đã bằng lòng với họ số lương đó. Điều đó cho thấy tấm lòng rộng rãi và tinh thần thông thoáng của ông. Ông không phải là một ông chủ hà khắc và hách dịch. Trái lại, ông đối xử những người thợ như những người đối tác bình đẳng. Sau đó, ông lại hành động cũng một cách như thế suốt cả ngày. Ông gần gũi, quảng đại và công bình với tất cả những người mà ông tiếp nhận.

Thứ đến, đến giờ trả lương ban chiều, lại một sự ngạc nhiên khác nữa. Những người đến làm sau hết lại được hưởng nhận trước hết, và, nhất là, những người đến làm buổi sáng lại cũng được đối xử giống như những người kia. Như thế có phải là bất công không ?- Hoàn toàn không, nếu chúng ta hiểu rõ về Nước Trời. Được thưởng trong Nước Trời không phải do công việc và công trạng của chúng ta làm, mà là theo tính cách tự do của ông chủ. Chúng ta không được tính toán cái gì thuộc về chúng ta, mà phải đón nhận với cả tấm lòng những ơn huệ bao la và quảng đại của ông chủ. Ngài luôn luôn ân thưởng chúng ta vượt xa những công trạng chúng ta.

Còn chúng ta, chúng ta nhìn những ơn huệ của Thiên Chúa tràn ngập trong cuộc đời chúng ta với đôi mắt nào ?- Ngài ban cho mỗi người những gì ngài vui thích, bởi vì đó là gia nghiệp của ngài, và bởi vì ngài tốt lành. Sự phản đối của những người thợ mệt nhọc, tính toán giá trị công việc được tính bằng tiền, dựa trên con mắt ganh tị: Họ không biết nhận ra sự tốt lành của ông chủ, bởi vì con mắt họ chỉ qui chiếu về họ, và chỉ nhìn thấy những lợi lộc riêng tư của họ. Họ không màng đến lòng quảng đại của ông chủ, cũng như giá trị vô biên của vườn nho rất được yêu mến.

Thực vậy, Thiên Chúa thích làm rối loạn những phán đoán quá nhân loại của chúng ta. Theo kiểu tính toán, cũng như theo sự công bình và cách lý luận của chúng ta, chúng ta hình dung một cách quá dễ dàng chỗ ở của chúng ta trong Nước Trời. Tuy nhiên, nếu mắt chúng ta tốt, tâm hồn chúng ta sẽ hiểu được cái logique của Thiên Chúa. Ngài luôn luôn ân thưởng chúng ta vượt xa điều chúng ta nghĩ, vượt xa cả những công trạng của chúng ta.

Nên nhớ rằng, dụ ngôn này được thảo vào cái thời mà những người kitô hữu xuất thân từ Do thái giáo ganh tỵ với những người dân ngoại gia nhập vào kitô giáo. Những người kitô hữu gớc Do thái tin rằng, mình là những kitô hữu tốt hơn những người xưa kia là dân ngoại. Bởi vì những người này không có chịu đựng nắng nôi khó nhọc suốt ngày, nghĩa là đã tuân giữ lề luật Môsen và những giáo huấn của Môisen, giống như họ.

Chúng ta cũng vậy, chúng ta luôn có khuynh hướng xét đoán giữa chúng ta với nhau, và quyết định người này xứng đáng hơn và đáng được thưởng nhiều hơn. Nói chung, đương nhiên chúng ta đặt mình trong số những người thợ xứng đáng hơn, và nhìn những người trở lại vào giờ cuối cùng với con mắt ganh tỵ. Mà, một người tội lỗi nặng nề nhất trở lại một phút trước khi chết, cũng giống người thợ được nhận vào làm việc trước khi chiều tối.

Điều quan trọng cần ghi nhớ, không bao giờ chúng ta có những công trạng thực sự để đòi hỏi, hay để đặt ra trước, với hy vọng sẽ có một phần thưởng tốt đẹp hơn, bây giờ trong Giáo Hội, cả trên trời sau này. Ơn cứu độ là hoàn toàn « nhưng không », miễn phí, do yêu thương mà Chúa trao ban, chứ không tuỳ thuộc vào công việc của chúng ta. Chính nhờ ơn thánh mà chúng ta được cứu độ, và câu trả lời ở trần gian, chính là đức tin của chúng ta trước mặt Chúa.

Ngài là Đấng công chính, rất thương yêu và giàu lòng xót thương.