Hai người lên đền thờ cầu nguyện. Một người thuộc nhóm đạo đức, đáng kính trọng; người kia bị liệt vào hạng tội lỗi, không nên gần gũi. Thế mà, khi ra về, kết quả hoàn toàn khác biệt. Người tội lỗi lại được tha thứ; người có vẻ tốt lành lại không được nhậm lời. Đâu là nguyên nhân của sự khác biệt nầy ?

Dĩ nhiên, nhân vật chính trong câu chuyện trên đây không phải là người biệt phái, cũng không phải là người thu thuế. Mà chính là Thiên Chúa.

Thiên Chúa của Chúa Giêsu là Cha của những kẻ lầm lạc. Ngài là Đấng yêu thương các kẻ thù nghịch, và làm cho mặt trời mọc trên những người bất lương cũng như những người công chính. Làm bạn với những người thu thuế và tội lỗi, ngài là người cha đã âu yếm đón nhận đứa con hoang đàng phung phá. Là vị vua quảng đại đã tha cho người mắc một món nợ kếch sù không thể nào trả nổi, ngài cũng là chủ chiên có vẻ yêu thương một con chiên bị lạc hơn chín mươi chín chín con khác trong đàn.v.v.

Quả thật, Thiên Chúa yêu thương những người xấu xa, lầm lạc. Ngài không chà đạp, nhưng giúp chỗi dậy. Ngài không hủy diệt, nhưng cứu chữa lành lặn. Thay vì kết án, ngài tha thứ. Thay vì trừng phạt, ngài lại giải thoát. Ngài không nỡ dập tắt tim đèn còn bốc khói… Tóm lại, Thiên Chúa của Chúa Giêsu không tìm kiếm những người công chính, nhưng là những người tội lỗi, bởi vì ngài là tình yêu. Cũng giống như trong cuộc sống đời thường. Đứa con đau ốm, tật nguyền, đòi hỏi sự săn sóc của cha mẹ nhiều hơn những đứa khác. Nó khơi gợi tình yêu nhiều hơn cả, bởi vì nó không thể sống mà không có sự yêu thương của cha mẹ nó. Cũng vậy, Người được Chúa yêu thương hơn hết là những người cần đến Chúa hơn hết. Thiên Chúa không khinh chê những người tội lỗi. Ngài thương cảm và cùng chịu đau khổ với họ.

Như thế, những người cần đến Chúa là những người biết mình nghèo túng, thiếu thốn. Không phải chỉ đơn thuần là nghèo túng tiền bạc, mà là thái độ bên trong, nhận biết rằng, trước mặt Chúa, mình không là gì hết; mình không có gì hết, mình nhất thiết phải cần đến Chúa. Tất cả những gì mình có đều là do lòng tốt của Chúa. Tất cả đều là hồng ân của Chúa. Hoàn toàn “nhưng không”. Mình không có công trạng gì cả. Thái độ nầy là yếu tố chính yếu giải thích sự khác biệt giữa hai người cầu nguyện trên đây.

Tuân giữ lề luật một cách sít sao, người biệt phái rất hợm hĩnh trước mặt Thiên Chúa. Không một chút mảy may sơ sót trong cách sống, ông ta không thấy cần đến lòng thương xót của ngài. Lòng đầy kiêu hãnh, lời nguyện của ông không hướng về Chúa, mà là qui về chính mình. Không nhận thức được những ơn huệ được lãnh nhận, ông không có lòng biết ơn, cũng không nói lên lời cám ơn. Thực ra, ông ta chỉ ca tụng chính mình, vì đã tuân giữ đầy đủ những gì lề luật chỉ dạy. Đồng thời, ông ta cũng khoái trá khoe khoang tất cả những việc đạo đức mình đã thực hiện, vượt quá những gì lề luật buộc phải làm. Thêm vào đó, ông so sánh mình với người khác, khinh dễ người khác, nhất là những ai không có cách xử sự giống như ông ta. Chẳng những thế, ông còn kể lể những khuyết điểm, lỡ lầm của người khác, cho người khác là xấu xa, tội lỗi. Rõ ràng là, ông ta đóng vai Thiên Chúa, phán xét anh em mình một cách thiển cận và bất công. Không nhận biết thực trạng của mình, cũng không nhìn thấy sự yếu kém của mình, người biệt phái không muốn, và không cần đón nhận sự cứu giúp của Thiên Chúa.

Còn người thu thuế thì khác hẳn. Cả trong thái độ, cả trong lời nói, anh ta ý thức mình thực sự tội lỗi, và nài van lòng thương xót Chúa. Và vì thế, Chúa nhậm lời anh. Anh đứng xa xa, nhưng Chúa lại rất gần anh. Sự hối hận của lương tâm đẩy anh xa khỏi Thiên Chúa, nhưng lòng đạo đức của anh đã gắn bó anh với ngài. Anh đứng đàng xa, nhưng Thiên Chúa lại nhìn anh rất gần. Bởi vì, ngài là Đấng cao cả, luôn đoái nhìn những kẻ khiêm nhường. Dù đã đứng đàng xa, anh cũng không dám ngước mắt nhìn lên. Để được đoái nhìn, anh ta đã không nhìn; anh không dám nhìn lên cao; lương tâm anh đè bẹp anh xuống, nhưng niềm hy vọng đã nâng anh lên. Anh đấm ngực ăn năn; anh tự trừng phạt chính mình; vì thế, Thiên Chúa đã tha thứ cho anh. Anh còn khẩn thiết nài van Chúa hãy thương xót anh, vì anh là kẻ có tội. Đó là một con người cầu nguyện thực sự. Vì thế, đâu có gì ngạc nhiên khi Thiên Chúa tha thứ cho anh, bởi vì anh biết mình rất rõ.

Và đây, sau khi lắng nghe lời biện bạch của cả hai, Thiên Chúa phán quyết. Thiên Chúa phán quyết, bởi vì ngài, và chỉ có ngài là vị thẩm phán tối cao: Ta bảo thật các ngươi, người thu thuế ra về được khỏi tội, còn người biệt phái thì không. Tại sao ?- Xin thưa, lý do là vì, ai tự nâng mình lên, sẽ bị hạ xuống, và ai hạ mình xuống sẽ được nâng lên.

Mỗi người chúng ta hãy tự chọn cho mình một thái độ sống, một cách sống thích hợp, để có thể xứng đáng đón nhận lòng thương xót Chúa.