Bài Phúc Am của những ngày nầy chủ yếu mời gọi suy gẫm về sự phản bội rất đáng ngạc nhiên của Giuda, một trong mười hai tông đồ thân tín, đã được Chúa Giêsu hướng dẫn, giáo dục trong suốt ba năm trời. Đâu là nguyên nhân lý giải sự phản bội nầy ?-

Phúc Âm cho thấy những nét đặc trưng của Giuda như sau:

- Giuda ! Một tên phản bội ! Chúa Giêsu nói về Giuda: “Một người trong các con sẽ nọp Thầy ! Thà nó đừng sinh ra thì hơn !” Thế thì, tại sao, Thiên Chúa, chủ nhân của cuộc sống, Chúa lại cho phép: một tạo vật của Chúa nhìn thấy ngài, và để những sự tối tăm xâm chiếm hắn ?- Có phải cuộc Thương Khó của Con Một Chúa đòi phải có một môn đệ của Chúa Giêsu phải làm tay sai của các kẻ thù, và hành động theo cách của một kẻ giết mướn không ?-

“ Thực ra Con Người sẽ ra đi như đã chép về ngài.” Lời Kinh Thánh cần phải được làm nên trọn.” Cái luận chứng này có biện hộ cho việc Giuda phải được sinh ra dưới một ngôi sao định mệnh xấu xa không ?-Tại sao Giuda được chọn, để thực hiện những gì đã được quyết định từ trước ?-

Giuda ! Một tên trộm cắp. Anh ta quản lý, giữ túi tiền, những chi tiêu trong nhóm… Tại sao Chúa Giêsu lại chọn một tên lừa đảo làm tông đồ của Chúa ?-

- Giuda ! Một tên bị mua chuộc. Thiên Chúa bị trao nộp bằng một vài đồng tiền không đáng kể gì cả. Tại vườn Gietsemani, Giuda tiến đến, và nói: “ Chào Thầy !” và hắn hôn mặt Thầy. Iscariote đã đặt lên khuôn mặt của Đấng Công Chính đôi môi giả dối của tất cả sự giả dối của nhân loại. Oi ! Cái hôn giả dối này ! Sự nhếch mép cười gượng của cái chết tâm hồn.

- Giuda ! Môt tên treo cổ tự tử. Làm thế nào tin vào một ơn cứu độ phổ quát, nếu chỉ có một người bị loại ra ngoài ?- Thử hỏi lời của Chúa Giêsu nói với ông Giakêu “ Ta đã đến tìm kiếm và cứu vớt điều gì hư mất ” có đáng tin cậy được không ?- Thử hỏi người ta có thể tin vào việc con chiên bị thất lạc không ?- Con chiên ghẻ Giuda.

- Giuda ! bị quỷ ám. Chúa Giêsu là Đấng đã trải qua biết bao thời gian để trục xuất ma quỷ, tại sao Chúa đã để cho ma quỷ ám nhập Giuda, bởi vì thánh Gioan đã xác định rõ “ Satan nhập vào hắn” ?- Tại sao lại không xua đuổi nó ?- Máu thánh của ngài, đã đổ ra cho nhiều người, lại đã không lau sạch tên tuyệt vọng tự tử chết treo cổ hay sao ?- Thử hỏi những cánh tay của Thập Giá đã không đủ dài, không đủ rộng để Chúa không thể đón nhận Giuda trong vòng tay của Chúa, và ôm hôn ông ta bằng một cái hôn sửa chữa lỗi lầm hay sao ?- Có phải là đã quá trễ rồi sao ?- Quá trễ, ngay cả đối với một Thiên Chúa trong sự vĩnh cửu của ngài hay sao ?-

Thế nhưng, Chúa là Đấng Giàu Lòng Thương Xót, Chúa đã từng giảng dạy: Cái cách duy nhất để cứu vớt một người thất vọng, lại không phải cứ tiếp tục hy vọng nơi anh ta hay sao ?- Thử hỏi Thiên Chúa Giàu Lòng Thương Xót không có thể thực hiện điều đó sao ?-

Thế thì đâu là nguyên nhân lý giải sự phản bội nầy ?-

Nếu nói rằng, Giuda tham dự vào thảm kịch khổ nạn như là một nhân vật bất hạnh; bởi vì cần phải có một tên phản bội để chương trình cứu độ được thực hiện, thì đó là một giả thuyết ghê tởm, không xứng hợp với Thiên Chúa, là Đấng yêu thương tất cả các con cái loài người, trong đó có cả Giuda Iscariô.

Nếu không, thì phải hiểu thế nào câu nói của Chúa Giêsu: « Thật ra Con Người sẽ ra đi như đã chép về ngài ». Nếu tất cả lời Kinh Thánh đều cần phải được thực hiện, thì rõ ràng là đã có một chương trình, một kịch bản hẳn hoi, và Giuda có một vai trò nhất định trong cái diễn tiến lớp lang đó.

Nếu hiểu như thế, thì chúng ta sẽ phải đụng đến một vấn đề hóc búa liên quan giữa thánh ý Thiên Chúa được bày tỏ trong Kinh Thánh và sự quyết định của một con người tự do. Bởi vì, một đàng, Kinh Thánh là Lời Chúa, là sự thực, là chân ly; đàng khác, nếu một người không có tự do, thì  không còn là người nữa. Cả hai xác quyết đều rõ ràng, không cần bàn cãi. Thế nhưng, vấn đề ở đây là, làm thế nào mà quyết định của Giuda vẫn là tự do ở bên trong thánh ý tiền định của Thiên Chúa.

* Chúng ta chỉ biết, lỗi lầm của Giuda là một trong những lỗi lầm gớm ghiết nhất mà một người có thể phạm, bởi vì Chúa Giêsu đã nói tiếp: « thà kẻ đó đừng sinh ra thì hơn ».

Căn cứ vào đó mà nhiều người cho rằng, Giuda đã bị kết án, luận phạt. Thế nhưng, đó là việc của Thiên Chúa, không liên hệ đến chúng ta; bởi vì, chúng ta không bao giờ đo lường được sự nhân lành, lòng thương xót và sự tha thứ của ngài.

* Vấn đề đặt ra là, con đường nào đã đưa dẫn Giuda đến những hố sâu, vực thẳm như thế ?- Trường hợp của Giuda luôn luôn đặt chúng ta trước một điều mầu nhiệm rất nguy hiểm mà Đấng Tạo Hoá đã ban tặng cho chúng ta, đó là sự tự do.

Đọc lại Phúc Âm, chúng ta thấy rõ, Giuda đã đến gặp các thượng tế, đề nghị trao nộp Chúa Giêsu cho họ với giá ba mươi đồng. Ở đây, chính Giuda đã đi bước trước, đã khởi đầu. Tất cả các Phúc Am đều nói, Giuda là kẻ ham mê tiền bạc. Đó là lời giải thích trực tiếp cho việc làm sai trái của Giuda.

Sau đó, khi Chúa Giêsu loan báo là, một người trong nhóm Mười Hai sẽ nộp ngài, thì từng người lần lượt hỏi ngài, xem có phải chính mình không. Đáp lại, Chúa Giêsu nói: « Kẻ giơ tay cùng châm dĩa với Thầy ». Chúa Giêsu vừa làm một cử chỉ hiệp thông. Bởi vì, đối với người Do Thái, trao thức ăn cho một người, là một cử chỉ biểu tượng của tình bạn thân thiết. Như thế là về phía Chúa Giêsu, không có một sự kết án nào cả, mà chỉ là trao ban tình bạn. Chính Giuda đã tự kết án chhính mình khi từ chối lời mời gọi của bạn mình.

Đàng khác, Chúa Giêsu đã có thói quen cùng ăn uống, đồng bàn với những kẻ tội lỗi, như người ta vẫn thường trách móc ngài. Chiều hôm đó, chắc hẳn cũng không hơn gì những lần khác, ngài đã không hề xua đuổi một tội nhân đặc biệt như Giuda. Chính Giuda đã tự ý tách rời, lià xa ngài.                                       

Trả lời cho câu hỏi của Giuda: « Thưa Thầy, có phải con không ?» Chúa trả lời không úp mở: « Đúng như con nói ». Nói khác đi, chính con đã quyết định cho câu trả lời của con. Chúa Giêsu đặt Giuda trước trách nhiệm của mình. Tất cả đều còn có thể. Phải chi Giuda đón nhận bàn tay của Chúa Giêsu đưa ra cho mình, thì mọi sự sẽ đổi khác. Thế nhưng, chính Giuda đã quyết định, chọn lựa con đường của mình.

Giuda đắm chìm trong đêm tối và không thể nào trồi lên được. Giuda đã thất vọng. Giuda là hình ảnh khủng khiêp của sự thất vọng, ngã lòng: Giuda nghĩ, đối với ông ta, thế là hết. Tội lỗi của ông quá nặng nề. Ông đã hãm hại người Thầy thân thương yêu quý. Không ai có thể giúp ông ta. Không ai có thể cứu thoát, bênh đỡ ông ta. Không thể bám víu vào ai được nữa. Và ông ta đành buông xuôi.

Chính sự tự do làm nên trách nhiệm và giá trị của mỗi hành vi và cuộc sống chúng ta.

Vì có tự do, cho nên trong suốt cuộc đời, mỗi người chúng ta luôn luôn đứng trước những sự chọn lựa. Những sự chọn lựa nầy sau cùng sẽ đưa chúng ta đi rất xa. Sự ghen tương, giận dữ, thù hằn, ham mê tiền bạc, nhất là tính kiêu ngạo là những yếu tố có thể biến chúng ta thành những Giuda phản bội.

Vì có tự do, con người có thể đáp lại lời mời gọi của Chúa: bước đi theo Chúa hay là không; lắng nghe Lời Chúa và thực hiện thánh ý Chúa, hoặc là không quan tâm, dửng dưng, thờ ơ, lạnh nhạt. Và chúng ta sẽ chịu trách nhiệm về sự chọn lựa này.

Giữa Phêrô và Giuda có một sự khác biệt vô cùng lớn lao. Khi chúng ta nghĩ rằng, Thiên Chúa không thể tha thứ, thì chúng ta trở thành Giuda. Trái lại, chúng ta luôn luôn có thể trở thành Phêrô và có thể nghe những lời làm cho chúng ta sống lại: Con có yêu mến Thầy không ?-

Điều quan trọng là: Con có yêu mến Thày không ?- Câu hỏi đó vẫn mãi mãi vang lên trong tâm hồn chúng ta, để mời gọi chúng mãi mãi yêu thương, phó thác trong tình yêu của ngài.