Dường như là lễ Vô Nhiễm Nguyên Tội trước tiên được cử hành ở Anh quốc, vào đầu thế kỷ thứ 12. Sau đó ít lâu, thì được đón nhận ở Pháp, rồi được dẫn nhập vào Roma vào thế kỷ thứ 15.
Ý nghĩa của lễ này được trình bày rất dè dặt, nhưng với một sự xác định rõ ràng, trong lời kinh nguyện mở đầu thánh lễ. “ Lạy Chúa, Chúa đã chuẩn bị cho Con Chúa một nơi ở xứng đáng với ngài nhờ việc thụ thai vô nhiễm nguyên tội của Đức Trinh nữ; bởi vì Chúa đã gìn giữ ngài khỏi tất cả mọi tội lỗi nhờ một ơn huệ do cái chết của Con Chúa, xin cho chúng con, nhờ sự can thiệp của Mẹ tinh tuyền, được đạt đến với ngài, sau khi được tinh tuyền khỏi mọi sự dữ.”
Là tạo vật của Thiên Chúa, chứ không phải là nữ thần, Đức Maria lẽ ra đã phải sinh ra mang tội tổ tông truyền như tất cả chúng ta. Chính do một ơn đặc biệt, do một ơn huệ đặc biệt của Thiên Chúa mà ngài không bị như thế.
Thế nhưng tại sao ngài không được xử giống như chúng ta, người phụ nữ này là tạo vật như chúng ta ?- Câu trả lời nằm trong lời nguyện mà chúng ta vừa đọc lại. Thiên Chúa muốn rằng, Con Một của ngài có một nơi ở xứng đáng. Thiên Chúa đã muốn rằng, Con của ngài, vốn là Đấng vô tội và sẽ phải cáng đáng tội lỗi nhân loại, không được dính dáng đến tội lỗi dưới bất kỳ hình thức nào. Chính vì thế, ngay từ khi thụ thai, Đức Maria đã được vô nhiễm nguyên tội, nghĩa là vô tội, “ đầy tràn ân sủng.”
Trường hợp của ngài là trường hợp độc đáo và duy nhất, bởi vì sứ mạng của ngài cũng độc đáo và duy nhất: trở thành Mẹ của Thiên Chúa. Một vài người thất vọng về điều đó. Họ nghĩ rằng, Đức Maria lẽ ra phải là tội nhân như chúng ta. Giả sử như chuyện đó xảy ra như thế. Thử hỏi Đức Maria có còn xứng đáng đón tiếp Đức Kitô hay không ?- Ngài có còn xứng đáng là Mẹ của chúng ta hay không ?- Ngài có còn xứng đáng với những sự trân trọng của chúng ta hay không ?- Chúng ta có cầu nguyện với ngài tốt hơn không ?- Ngài có yêu mến chúng ta hơn hết hay không ?- Hay là điều ngược lại là sự thật ?-
Điều Đức Maria đã nhận được không phải là dửng dưng, không liên can gì với chúng ta. Ngược lại ! Người phụ nữ này thực ra là hình ảnh của Giáo Hội và khuôn mẫu về những gì chúng ta phải trở thành.
Ngài là hình ảnh của Giáo Hội, ngài báo trước Giáo Hội. Chúng ta sẽ tuyên xưng điều đó một tỏ tường trong giây lát nữa đây khi công bố kinh tiền tụng ngày lễ Vô Nhiễm. Chúng ta sẽ thưa với Thiên Chúa: “ Nơi ngài, Chúa đã báo trước Giáo hội, vị hôn thê không vết nhăn, không tì ố, rực rỡ vẽ đẹp huy hoàng.”
Giáo Hội được kêu gọi trở nên điều mà Đức Maria đã được và vẫn được cho đến vĩnh viễn: một tạo vật không tì ố mà Thiên Chúa rất vui lòng. Giáo Hội, hiện tại được ghi dấu bởi tội lỗi, sẽ hoàn toàn trở nên điều mà nó được mời gọi trở nên, khi nó sẽ không vướng mắc tội lỗi. Chỉ chính khi đó nó mới được đưa dẫn vào vương quốc thiên đàng ; ở đó không có tội lỗi, cũng không có tội nhân; chỉ có ơn phúc và các thánh.
Điều được nói về Giáo Hội cũng phải được khẳng định về mỗi người chúng ta. Đức Maria là hình ảnh của những gì tất cả chúng ta phải trở thành: những con người mà tội lỗi không còn một chút ảnh hưởng nào nữa. Đối với chúng ta, điều đó sẽ xảy ra trong Nước Trời. Không phải ở trên trái đất. Đó là điều khác nhau giữa Đức Maria và chúng ta.
Lời nguyện mà chúng ta đọc vào đầu thánh lễ chỉ rõ rằng, chính nhờ một ơn huệ đến từ cái chết của Con Thiên Chúa mà Đức Maria đã được gìn giữ khỏi tất cả tội lỗi từ khi thụ thai.
Không ai được cứu thoát mà không qua Đức Kitô, hay ở ngoài Đức Kitô. Chỉ có ngài mới là ơn cứu độ. Đức Maria không phải, đã không bao giờ là một nữ tội nhân, thế nhưng ngài là một người được cứu độ. Còn chúng ta là những tội nhân được cứu độ.
Hôm nay mừng kính những điều kỳ diệu mà Thiên Chúa đã thực hiện nơi Đức Maria để ngài trở nên Mẹ của Con ngài, chúng ta cũng hãy mừng kính những điều kỳ diệu mà ngài đã thực hiện để làm cho chúng ta trở thành con cái của ngài, và những điều kỳ diệu mà ngài sẽ thực hiện để một ngày kia chúng ta sống bên ngài, sau khi đã được tinh sạch khỏi mọi tội lỗi, trong Vương quốc của ngài.