Đây là một những trang nổi tiếng nhất của Phúc Âm. Nó được biết đến ngay cả nơi những người không cùng chia sẻ niềm tin với chúng ta. Người biệt phái tự đặt mình lên bệ thờ.

Thực vậy, tính cách thời sự của sứ điệp mà nó gởi đến, có một cái gì đó gây ngạc nhiên.. Sau hơn hai ngàn năm, câu chuyện về người biệt phái và người thu thuế chất vấn chúng ta một cách mạnh mẽ đáng ngạc nhiên. Nếu ngày xưa người ta có thể múc lấy ở đó một lời giáo huấn phong phú, thì ngày nay người ta cũng còn làm như thế, và ngày mai, cũng sẽ là như vậy. Dụ ngôn này thuộc về những câu chuyện kể không bao giờ già nua, cũ kỷ, bởi vì nó đụng chạm đến con người nhân loại trong tận cõi thâm sâu nhất.

Tất cả mọi sự đều rõ ràng trong bản văn. Tất cả thật dễ hiểu. Sứ điệp thật trong sáng. Tuy nhiên, cần phải để cho mình liên kết, đụng chạm đến con tim hoàn toàn.

Mở đầu cuôc chơi, Chúa Giêsu đặt những con bài lên bàn. Ngài nói với những người mà ngài gởi gắm: “ với một số người tự hào mình là người công chính và khinh dễ kẻ khác.” Chúng ta để ý cái công thức: “ những con người tự hào.” Chính họ xác tín điều đó ! Chính họ tự tin về điều đó. Còn những người khác thì không chắc chắn về điều đó.

Nếu trong thời buổi đó có những con người như thế, thì chắc chắn ngày nay cũng còn có những người như vậy.

Hãy nhìn xem, người biệt phái xét mình. Chúng ta hãy dừng lại trước hết ở thái độ của người biệt phái. Chân dung của ông ta rất cân đối. Những đường nét rất mạnh, nhưng hơi một chút biếm hoạ. Điều đó giúp đặt đúng lớp diễn.

Người biệt phái ! Một con người tự mình đặt mình trên bệ thờ. Tự mình đặt mình lên bệ thờ thì chắc chắn hơn là chờ đợi người khác làm cho mình !

Cách thức mà ông ta thực hiện gây chú ý. Phương pháp rất đơn giản: ông ta so sánh mình với người khác. “Tôi không giống như những người khác.” Chung quanh ông ta, ông ta nhìn thấy những người trộm cắp, những người không công bình, những người ngoại tình… Và ông ta kết luận: “ Tôi, tôi không giống như bọn chúng.” Ông ta còn nhìn xa hơn nữa. Ông ta còn nhìn thấy những người không thường xuyên lui tới hội đường, không ăn chay, không nộp thuế thập phân… và kết luận được đưa ra: “ Tôi không như bọn chúng; tôi tốt hơn bọn chúng.”

Khi tự so sánh với những người khác, người ta luôn luôn kết thúc bằng việc nhìn thấy người khác xấu hơn mình. Tạ ơn Chúa. Thế nhưng, phương pháp quá đơn giản. Thực ra, người biệt phái chỉ giữ lại những điểm qui chiếu có lợi cho ông ta. Ông ta thiết lập bản so sánh liên hệ đến lề luật, liên hệ đến việc tuân giữ bên ngoài. Ông ta không nghĩ đến việc xem xét đâu là phẩm chất của con tim, và đâu là những mối liên hệ với người khác.

Chính khi nhìn vào tận thẩm sâu con tim của mình, người ta mới nhìn thấy những yếu đuối, những nghèo nàn, những thương tổn, những tình cảm mà người ta không dám bày tỏ ra giữa ban ngày, chẳng hạn như: những nỗi sợ hãi, những hận thù, ghen tương, ti tiện, những khát vọng báo thù, những sự chối bỏ, kiêu ngạo, phô trương, khoe khoang, giả hình…

Tất cả cũng sẽ thay đổi khi, thay vì tự so sánh với những người chung quanh, người ta quyết định so sánh mình với những gì Thiên Chúa chờ đợi nơi chính mình, và xem xét điều mà người ta có thể trở thành, chứ không xem xét người ta đang như thế nào. Cũng không phải lấy tình trạng tầm thường của người khác để làm điểm qui chiếu, nhưng phải là lý tưởng Phúc Am của Chúa Giêsu để sống.

Lúc bấy giờ cái bệ bắt đầu thu nhỏ lại, và người ta cảm thấy như bị lôi kéo quì gối xuống bên cạnh người thu thuế, còn hơn là đứng thẳng, gần người biệt phái. Sau đó, hãy cất lên lời chân thật: “ Lạy Chúa con, xin thương xót con là kẻ có tội !”

Chúng ta không đánh lừa được Thiên Chúa. Thiên Chúa không xét xử trên những cái bên ngoài; ngài xét xử đang khi thăm dò con tim. Thiên  Chúa không đánh giá chúng ta bằng cách so sánh chúng ta với người khác, mà bằng cách xem xét điều mà chúng ta được kêu mời trở nên. Những phán đoán của ngài sẽ làm chúng ta chưng hững. Ngài đã cảnh báo chúng ta: trên thiên đàng, những hạng đĩ điếm sẽ được vào trước, “trước những người tự hào mình là công chính.”

Hãy thành thật với chính mình. Hãy trung thực với Thiên Chúa. Để có phong cách sống xứng hợp với Anh Em. Để xứng đáng hưởng nhân hạnh phúc vinh quang Nước Tròi.