Từ nhiều thế kỷ qua, các nhà sử học và khoa học cố gắng khám phá điều gì đã thực sự xảy ra vào ngày lễ Hiển Linh, và những nhân vật mầu nhiệm đến thờ lạy con của Đức Maria là ai. Những nghiên cứu của họ đã không mang lại nhiều kết quả. Nhiều vấn nạn vẫn còn đó, không có câu trả lời. Chẳng hạn, như:
Có phải có một ngôi sao mới đã xuất hiện trên bầu trời vào những ngày Chúa Giêsu sinh ra ?- Người ta có thể kiểm chứng sự hiện hữu của nó không ?- Có thể đặt cho nó một tên gọi hay không ?- Không thể trả lời được ! Những người đã đi theo ngôi sao là ai ?- Họ là những vị vua, như là truyền thống kể lại hay không ?- Không có gì bấp bênh hơn; bởi vì, thánh Matthêu không nói về các vua, mà là những nhà đạo sĩ. Và những nhà đạo sĩ này là ai ?- Có phải là những nhà bác học không ?- Rất có thể. Họ có phải là ba như người ta vẫn thường nói không ?- Cũng có thể, nhưng thánh Mattheu không xác định con số của họ. Những tài liệu cổ xưa khẳng định, họ là hai, ba, bốn, mười hai. Tên của họ là gì ?- có phải là Balthasar, Melchior, và Gaspar không ?- Không chắc chắn chút nào cả. Chỉ đến thế kỷ mười hai mà ba cái tên này được gán ghép cho họ môt cách rõ ràng mà thôi.
Tất cả những điều đó để nói rằng, nếu tìm hiểu câu chuyện Hiển Linh với một cái nhìn duy khoa học và lịch sử, người ta sẽ còn lâu mới tìm được câu trả lời thỏa đáng.
Thế nhưng, rất may mắn, điều chính yếu không phải ở đó. Điều chính yếu nằm ở trong sứ điệp, ở trong những sứ điệp, mà tác giả Phúc Âm muốn chuyển thông qua một câu chuyện đầy màu sắc, mà ở đó nhiều yếu tố có giá trị biểu tượng. Chúng ta hãy khai thác cái huyết mạch này, trong khi tự hỏi điều mà thánh Matthêu muốn nói với các kitô hữu trong thời đại của ngài, và có thể còn nói với chúng ta ngày hôm nay, khi bàn về các đạo sĩ, về ngôi sao lạ, về những lễ vật đặc biệt, và về sự trở về bằng một con đường khác với con đường mà họ đã dự tính trước.
Trước hết, các nhà đạo sĩ đến từ một xứ sở xa lạ. Từ Đông phương. Chính là dấu chỉ cho thấy, Chúa Giêsu không phải sinh ra chỉ cho những người thuộc dòng giống Do thái mà thôi, nhưng là cho toàn thể nhân loại. Ngài đã không nhập thể để soi sáng và cứu độ chỉ một vài người, nhưng là tất cả những con người sống trên mặt đất. Các nhà đạo sĩ đại diện tất cả các dân tộc; và câu chuyện của thánh Matthêu nhắc chúng ta nhớ sự quan trọng của hành động, để toàn thể nhân loại một ngày nào đó nhận ra Đấng Cứu Thế. Các tín hữu phải là những nhà truyền giáo. Họ không thể đành cam chịu về sự vô tín ngưỡng luôn luôn hiện diện, từ hơn hai ngàn năm sau khi Chúa Giêsu sinh ra.
Thứ đến, không có ngôi sao lạ, có lẽ các nhà đạo sĩ sẽ không bao giờ đến được hang đá Bêlem. Đối với họ, ngôi sao là một dấu chỉ, và là một ơn huệ của Thiên Chúa.
Ngày nay cũng còn như thế, Thiên Chúa vẫn trao ban cho thế giới những dấu chỉ cho phép đi đến với Đức Kitô. Giữa những dấu chỉ này, phải kể đến Giáo Hội, được dành trở thành ánh sáng cho thế gian. Các nhà đạo sĩ đã bị ngôi sao quyến rũ, chính vì thế họ đã bước theo nó. Giáo Hội có sứ mạng quyến rũ những con người thời đại chúng ta, đến nỗi họ nôn nóng ra đi khám phá và tìm gặp Đấng Cứu Thế.
Khi nói về Giáo Hội, chúng ta đừng nghĩ đến những con người ở cách xa chúng ta. Chúng ta hãy nghĩ đến cộng đoàn kitô hữu chúng ta, hãy nghĩ đến mỗi người trong chúng ta. Thử hỏi, chúng ta có chiếu sáng không ?- Bằng phong cách sống của chúng ta, thử hỏi chúng ta có làm cho chất vấn, và làm cho quyến rũ hay không ?- Thánh Phaolô đã viết: “ Khốn cho tôi nếu tôi không rao giảng Tin Mừng.” ( 1 Co 9). Vô phúc cho Giáo Hội, nếu Giáo Hội không rao giảng Tin Mừng ! Khốn cho cộng đoàn chúng ta, nếu nó không tỏa sáng ! Vô phúc cho chúng ta, nếu chúng ta không quan tâm giúp đỡ anh chị em chung quanh tìm gặp gỡ Đức Kitô, và sống bằng lời giáo huấn của ngài.
Ngoài ra, người ta nói rằng, các nhà đạo sĩ đã dâng tiến Chúa Giêsu vàng, để báo cho biết, ngài là vua của trời và đất; nhũ hương, để làm cho thấy rằng, ngài xứng đáng với tất cả mọi sự trân trọng, tôn kính của chúng ta; và mộc dược, để chỉ cho thấy rằng, một ngày nào đó ngài sẽ trao hiến mạng sống của ngài cho đến chết, để đem ơn cứu độ cho chúng ta. Trong Phúc Âm của mình, thánh Gioan để ý ghi chép rằng, ông Nicôđêmô đã mang theo mộc dược và dầu thơm lô hội, khi đến tìm xác Chúa Giêsu để đặt vào trong ngôi mộ mới mà ông đã sai xây dựng ( Ga 19 ). Từ tất cả những điều đó, chúng ta hãy nhớ rằng, Đức Kitô xứng đáng cho người ta tôn kính, và dâng cho ngài những gì tốt đẹp hơn hết mà người ta có. Đó là con tim yêu mến, là niềm tin, là sự chân thành và sự trung tín.
Sau cùng, ba vua đã trở về bằng một con đường khác. Chúng ta hãy nhấn mạnh lấy chi tiết sau cùng này, có tính cách biểu tượng, lại có một tầm quan trọng hơn khi thoạt nhìn qua. Sau khi “ đã được mộng báo: đừng trở về với Hêrôđê, các đạo sĩ đã về xứ sở của mình bằng một con đường khác.” ( Mt 2 )
Con đường khác này gợi lên những cách suy nghĩ và cách sống khác buộc phải làm, khi người ta đã gặp được Đức Kitô. Lễ Hiển Linh, lễ của vì sao, mời gọi sự hoán cải tâm hồn và cuộc sống.
Xin Thiên Chúa ban cho chúng ta sự can đảm thực hiện. Để có thể gặp được Chúa Giêsu, Đấng Cứu Độ chúng ta.